Mikołaj II Trąba

Postać arcybiskupa i prymasa Mikołaja Trąby jest trwale związane z historią Gorzkowa, był pierwszym właścicielem wsi i fundatorem parafii pod wezwaniem św. Stanisława. Gorzków znajdował się w posiadaniu Gorzkowskich herbu Tarnawa (potomków Jachny i Paszka) do połowy XVII w.

Mikołaj Trąba

urodził się około 1358 roku najprawdopodobniej w Sandomierzu. Był synem Jakuba, scholastyka i oficjała sandomierskiego, a odnośnie imienia matki istnieją pewne wątpliwości. Według Jana Długosza miała na imię Elżbieta, zaś dyspensy papieskie podają imię Anna, która wyszła za mąż za Wilhelma, sołtysa Okaliny, h. Trąba, który adoptował młodego.

Mikołaj w pierwszych dokumentach przy nazwisku dopisywał także miejsce własnego pochodzenia – z Sandomierza, kiedy zaś nabył lub dostał od króla Władysława Jagiełły wieś Gorzków, nazywał się z Gorzkowa. Pierwsze nauki pobierał w szkole w Sandomierzu i Krakowie. Brak jednak informacji o studiach uniwersyteckich. Przypuszcza się, że studiował w Pradze lub na terenie Włoch. Szczególnie ta druga jest bardziej przyjmowalna, gdyż na początku kariery kościelnej Mikołaj Trąba z Rzymem prowadził intensywną korespondencję. Dzięki poparciu swojego ojczyma dostał się na dwór królewski. Jako osoba duchowna posiadał liczne beneficja:

  • altarię w katedrze na Wawelu (1390),
  • kanonikat sandomierski i w kolegiacie w Głuszynie (1399),
  • kanonikat krakowski i probostwo w Nowym Korczynie (1400),
  • prepozyt kolegiaty św. Floriana na Kleparzu (1403),
  • kanonikat gnieźnieński (1405),
  • kaliski (1410),
  • kruszwicki (przed 1412).

 Przez pewien czas był także spowiednikiem królewskim.

Na przełomie 1403/1404 r. ufundował pierwszą drewnianą budowlę sakralną w Gorzkowie w obrządku katolickim. Fakt ten potwierdza dokument z 24 czerwca 1404 roku wystawiony przez Stefana - biskupa Chełmskiego dla Mikołaja - podkanclerzego wielkiego koronnego i właściciela wsi Gorzków z prawem zamiany dziesięciny snopkowej na pieniężną. Wg dokumentu w Gorzkowie było 5 rodzin katolickich, pozostałych określano jako "schizmatyków" tj. wyznawców prawosławia. Arcybiskup halicki Jakub Strzemię wydał mandat na konsekrację kościoła parafialnego w Gorzkowie.

Miejscowa tradycja podaje, że Mikołaj z Sandomierza herbu Trąby był pierwszym proboszczem parafii w Gorzkowie

niewątpliwie był właścicielem wsi, fundatorem parafii. Tytuł prawny potwierdza przywilej królewski spisany w Wiślicy dnia 19 sierpnia roku 1406, w którym wymieniono także uprawnionych spadkobierców Mikołaja z Sandomierza: siostrę przyrodnią Jachnę z jej drugim mężem Paszkiem oraz dzieci z obu jej małżeństw. Dokładne wytyczenie granic dóbr nadanych Mikołajowi z Sandomierza opisuje następny dokument królewski, podpisany w Żukowie 26 sierpnia 1406r. Gdy zmarł arcybiskup Jakub Strzemię metropolita halicki Mikołaj Trąba otrzymał nominację królewską na arcybiskupstwo halickie. Po protekcji królewskiej antypapież Jan XXIII dnia 18 czerwca 1410 roku wydał dla niego bullę prekonizacyjną.
Z uwagi na szczupłość dochodów arcybiskupstwa halickiego król pozwolił arcybiskupowi Trąbie zatrzymać dotychczasowe posiadane beneficja. Rządy arcybiskupa Mikołaja w archidiecezji były krótkie i tylko tytularne. Rządził metropolią od 18 czerwca 1410 roku do 30 kwietnia (inne źródło podaje 30 czerwca) 1412 roku, kiedy to antypapież Jan XXIII przeniósł arcybiskupa Mikołaja na metropolię do Gniezna. Po przeniesieniu na stanowisko arcybiskupa gnieźnieńskiego uroczysty ingres do katedry odbył się 7 września 1412 roku.

W dwa lata później przewodniczył polskiej delegacji na XVI Sobór Powszechny w Konstancji.

Metropolita gnieźnieński Mikołaj Trąba brał czynny udział w pracach soborowych. Jako delegat soboru wyjechał z cesarzem Zygmuntem do Francji, gdzie w Paryżu wydał do mistrzów Sorbony paryskiej wspaniałą ucztę, którą rozsławił imię i bogactwo Polski. on też wziął udział w konklawe w 1417 roku
w charakterze jednego z sześciu delegatów nacji niemieckiej.

Był to pierwszy Polak, który brał udział w wyborze papieża.

Mikołaj Trąba na soborze znacznie przyczynił się także do wyboru papieża Marcina V i usunięcia schizmy zachodniej. Nowy papież widząc w Mikołaju wielkiego przyjaciela obdarzył go godnością prymasa.

Był to pierwszy prymas w Polsce.

Pierwszy prymas królestwa polskiego zmarł 4 grudnia 1422 roku w Lubicy na ziemi węgierskiej. Jego ciało przewiózł do Gniezna Jan z Tuliszkowa, towarzysz prymasa na soborze, a 22 grudnia złożono ciało prymasa w głównej nawie przed grobem św. Wojciecha.

Jan Długosz podaje, że arcybiskup był wysokiego wzrostu, dorodnej postaci, cerę i włosy miał ciemne. Był człowiekiem łagodnym, uprzejmym i szczodrobliwym. Do tej opinii należy także dodać, że był także człowiekiem czynu, prowadzącym bardzo pracowite i ruchliwe życie. Odznaczał się bystrym rozumem, ukierunkowanym na praktyczną działalność na polu publicznym i polityki. Do negatywnych cech arcybiskupa należy zaliczyć: brak talentu gospodarczego i zamiłowania do oszczędności. Jako człowiek pobożny, prowadził nieskazitelne życie kapłańskie oraz odznaczał się gorliwością o chwałę Bożą, chociaż wiele czasu poświęcał polityce i dyplomacji.

  Piotr Cichosz